SORULARLA YENİ LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİ YÖNETMELİĞİ

Giriş

10 Mayıs 2019 tarihli 30770 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 1044 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile

18/11/2013 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı’nın birinci maddesi değiştirilerek (i) YEKDEM’e tabi üretim tesislerinden belirli şartlar altında mesken, ticarethane ve aydınlatma abonelerinin ürettikleri ihtiyaç fazlası elektriğin kendi abone gruplarına ait perakende tek zamanlı aktif enerji bedeli ile tesisin işletmeye girdiği tarihten itibaren on yıl süreyle satın alma garantisi getirildi ve (ii) lisans alma ve şirket kurma muafiyetine sahip yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerinin kurulu güç üst sınırı 1

MW’dan 5 MW’a çıkarıldı.

Bu gelişmenin ardından sektör tarafından uzun süredir beklenen yeni “Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimi Yönetmeliği” (“Yönetmelik”) 12 Mayıs 2019 tarihli ve 30772 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelik selefi yönetmeliği ve bu yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin tebliği birleştirmiş ve bunları ilga etmiştir.

Yönetmeliğin getirdiği en önemli gelişmelerden biri aylık mahsuplaşma konsepti olsa da sektör için başkaca yenilikler de barındırıyor. Kurum yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretiminin belirli istisnalar dışında sadece tüketicinin kendi ihtiyacını karşılaması amacıyla yapılması için belirli düzenlemeler – kısıtlar- getirmiştir.

Yönetmeliğin getirdiği bazı yenilik/değişiklikleri sorularla inceledik.

Yönetmelik kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı kurulacak üretim tesislerinin kurulu gücüne ilişkin bir sınırlama var mıdır?Evet. Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerinin, (Madde 5.1 (c)) kurulu gücünün, ilgili üretim tesisi ile ilişkilendirilecek tüketim tesisinin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünden fazla olamayacağı düzenlenmiştir. Mülga yönetmelikte bu oran otuz katı olarak düzenlenmişti.

Güneş enerjisine dayalı üretim tesislerinin uygulama alanına ilişkin herhangi bir sınırlama var mıdır?Evet. Yönetmeliğe göre güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri ancak çatı ve cephe uygulaması olarak gerçekleştirilebilecektir. Arazi üstü güneş enerjisi santral uygulamalarının lisanssız şekilde yapılabilmesi son bulmuştur. Bu kısıt kamu kurum ve kuruluşlarının tüketim ihtiyacı için kurulacak üretim tesisleri için geçerli değildir.

Aylık mahsuplaşma hangi tesisler için ve ne zamandan itibaren uygulanacaktır?Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla yapılacak başvurular neticesinde bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu almaya hak kazanan ve üretimi ile tüketimi aynı ölçüm noktasında olan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri için mahsuplaşma saatlik yerine aylık bazda yapılacaktır.

Mahsuplaşma sonucunda şebekeye verilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi nasıl değerlendirilecektir?Mahsuplaşma sonucunda her fatura döneminde şebekeye verilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi görevli tedarik şirketi tarafından on yıl süreyle satın alınacaktır.

Yönetmelik kapsamında ihtiyaç fazlası elektriğimi başka bir tüketiciye satabilir miyim?Hayır. İkili anlaşma ile ihtiyaç fazlası elektriğin ticaret konu edilmesi Yönetmelik kapsamında yasaktır. İhtiyaç fazlası elektrik YEKDEM’de değerlendirilmek üzere görevli tedarik şirketi tarafından satın alınacaktır.
Yönetmelik öncesinde şebekeye verilmeye başlanan elektrik ile Yönetmelik yürürlüğe girdikten sonra şebekeye verilecek elektrik farklı mı değerlendirilir?

Evet. Yönetmelik öncesi Madde 5.1 c’ye göre ihtiyaç fazlası enerjinin tespitinde, üretim-tüketim verileri saatlik bazda mahsuplaşmaya devam edecektir ve ihtiyaç fazlası günlük enerji miktarına esas yapılacak ödeme için, üretimin yapıldığı günkü TCMB döviz alış kuru kullanılacaktır.

Görevli tedarik şirketinin alım garantileri ne zaman başlar?

Tesisin şebekeye elektrik verebilmesi için, geçici kabulü takiben 1 ay içerisinde sistem kullanım anlaşması imzalanmalıdır ve sistem kullanım anlaşması tarihi sisteme enerjinin verildiği tarihtir ve görevli tedarik şirketinin 10 yıllık alım süreleri bu tarih itibariyle başlar.

Tedarik şirketi şebekeye verilen elektrik için ne zaman ödeme yapmalıdır?

Tedarik şirketleri üretici tarafından kesilen fatura tutarlarını EPİAŞ tarafından kendisine ödeme yapılan ayı izleyen ayın 5 inci iş gününe kadar üreticilere ödemek zorundadır.

Tedarik şirketi geç ödediği bedeller için faiz ödeyecek mi?

Evet. Yönetmelik görevli tedarik şirketinin, ödemede temerrüde düşmesi halinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı iki katı oranında gecikme zammı uygulayacağını düzenlemiştir.

Yönetmelik kapsamında yapacağımız üretim başvurumuz açıklanacak kapasitelere göre mi değerlendirilecek?

Hayır. Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi itibarıyla, lisanssız elektrik üretim tesisi başvurularının değerlendirilmesinde TEİAŞ 15 gün içinde sonuçlandırmakla görevli olduğu arıza akım limiti görüşü verecektir.

Başvuru için hangi belgelere ihtiyacım var?

Başvuruda sunulması gereken belgeler Kurul kararına bırakılmıştır ve bu karar 21 Mayıs 2019

tarihinde 30780 numaralı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

Yönetmelik kapsamında yaptığım üretim başvurum ne kadar sürede değerlendirilir?

Evrak değerlendirme ve teknik değerlendirme başlıkları net bir şekilde ayrılmış ve adım adım hangi işlemlerin yapılacağı düzenlenmiştir. Yeni yönetmelik kapsamında başvuru süreci yaklaşık dört ay kadar sürmektedir.

İzole çalışan bir tesisim var. Bu tesiste elektrik üretmek için yine de Yönetmelikte yer alan tüm işlemleri yapmalı mıyım?

Hayır. Yönetmelik selefinin aksine imdat gruplarının ve izole çalışan üretim tesisi sahibi gerçek ve tüzel kişilerin üretim yapabilmek için şebeke işletmecisine sadece bildirim yapmasını yeterli bulmuştur.

Üretim tesisi projesi ne zaman onaya sunulur?

Başvuru sahibi bağlantı anlaşmasına çağrı mektubunun tebliğini takiben 90 gün içerisinde üretim tesisi projesini Bakanlığa onaya sunmak zorundadır.

Üretim tesisini ne zaman işletmeye almalıyım?

– AG seviyesinden bağlanacak tüm tesisler bağlantı anlaşması imza tarihinden itibaren 1 yıl,

– OG seviyesinden bağlanacak güneş ve rüzgar gibi tesisler ise 2 yıl içerisinde işletmeye alınmalıdır.

Birden fazla tüketim tesisim var. Bunlar için tek bir üretim tesisi kurabilir miyim?

Evet. Tüketim tesisinin üretim tesisi ile aynı dağıtım bölgesi içinde olması şartıyla üretilen elektrik aynı kişiye ait başka bir tüketim tesisinde tüketilebilir. Aynı tarife grubunda yer almayan birden fazla tüketim tesisi olan ve bu tesislerini üretim tesisi ile ilişkilendiren kişinin üretiminin tüketimini karşılamadığı zaman dilimi için yapılacak mahsuplaşmada, yapılan üretimin öncelikle tarifesi

y ük s ek olan t ük eti m n ok tal arında tüketildiği kabul edilir.

Tek bir tüketim tesisim var. Bunun için birden fazla farklı kaynaktan üretim tesisi kurabilir

miyim?

Evet. Yönetmelik kapsamında dağıtım sisteminde yeterli kapasite bulunması halinde bir tüketim tesisi için birden fazla yenilenebilir enerji kaynağına dayalı üretim tesisi veya aynı ölçüm noktasında birden fazla kojenerasyon tesisi kurulmasına izin verilebilir.

Sistem kullanım bedellerinin ödenmemesinin yaptırımı var mıdır?

Evet. Lisanssız üretim tesisi sahibi kişilerce sistem k ull anı m b ede ll erin in faturada belirlenen son tarihe kadar ödenmemesi halinde herhangi bir bildirime gerek kalmaksızın ilgili şebeke işletmecisi tarafından üretim tesisi, durumu uygun hale getirilinceye kadar şebekeden ayrılır ve ayrılma gerekçesi üretim tesisi sahibi kişiye 3 (üç) işgünü içinde yazılı olarak bildirilir. Ayrıca genel borç takip prosedürleri bu tür borçlar için de kullanılabilecektir.

Mülga yönetmeliğe uygun olarak şebekeye elektrik veren üretim tesisim var. Yönetmeliğe uygun olarak neler yapmalıyım?

Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce üretim tesis sahasında yer alan her türlü yapı ve ekipmanın çalışmasına bağlı oluşan iç tüketim miktarı için abonelik tesis edilen üretim tesislerinin tüketimine ilişkin imzalanan anlaşma ve sözleşmeler bu maddenin yürürlüğe girme tarihinden itibaren 6 ay içinde sonlandırılmalıdır. İç tüketimine ilişkin imzalanan anlaşma ve sözleşmeleri 6 ay içinde sonlandırılmayan üretim tesisleri herhangi bir bildirime gerek kalmaksızın ilgili şebeke işletmecisi tarafından şebekeden ayrılır.

Çağrı mektubum var ancak henüz sisteme elektrik vermedim. Görevli tedarik şirketi elektriğimi hangi bedel üzerinden satın alacak?

1044 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı ile YEK Kanununa ekli I sayılı Cetvelde değişiklik yapılmıştır ve Yönetmelik kapsamında üretilen ihtiyaç fazlası elektriğin tesisin işletmeye girmesinden itibaren görevli tedarik şirketi tarafından kendi abone gruplarına ait perakende tek zamanlı aktif enerji bedeli ile on yıl süre ile satın alınacağı düzenlenmiştir. Ancak Karar’da “Bu maddenin (değişik madde) yürürlüğe girdiği tarih itibariyle bağlantı anlaşması çağrı mektubu almaya hak kazanan üretim tesisleri….” ibaresi yer almaktadır. Dolayısıyla mülga yönetmelik kapsamında çağrı mektubu almaya hak kazanan üretim tesislerinin 2020’ye kadar işletmeye girmeleri halinde YEK Kanununa ekli I sayılı Cetvelde yer alan eski bedeller uygulanacaktır.

Tüketim tesisim serbest tüketici olarak ikili anlaşma ile enerji tedarik ediyor. Bu durumda ihtiyaç fazlası elektrik nasıl belirlenir?

Lisanssız üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesisinin serbest tüketici olarak ikili anlaşma ile enerji tedarik etmesi halinde, Piyasa Yönetim Sisteminde kayıtlı tüketim noktası için sayaçta okunan değer yerine lisanssız üretim kapsamında yapılan üretim ve tüketimin mahsuplaştırılması neticesinde ortaya çıkan değer girilir.

Üretim tesisim ile ilişkilendirdiğim tüketim tesisimde tüketim olmaması halinde şebekeye verilen tüm elektrik ihtiyaç fazlası olarak mı değerlendirilir?

Geçici kabulü tamamlanarak işletmeye alınan üretim tesislerine ilişkin olarak; üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesisi veya tesislerinde elektrik tüketimi olmaması halinde, ilgili aya ilişkin üretilen enerjinin görevli tedarik şirketi tarafından üretilerek sisteme verilmiş olduğu kabul edilerek bu enerji ile ilgili olarak piyasa işletmecisi ve görevli tedarik şirketi tarafından herhangi bir ödeme yapılmaz ve bu kapsamda sisteme verilen enerji YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak dikkate alınır.

Detaylı bilgi için: ozlem.ege@ege-law.com veya info@ege-law.com

Sorularınız mı var? Bize yazmaktan çekinmeyin!